Het heelal is al ontzettend oud.

• Wanneer denken de meeste geleerden dat het heelal ontstaan is?
• Hoe noemen we dat “eerste begin van het heelal” ?

Bij die eerste klap is waterstof alle kanten opgevlogen.

• Wanneer stopt dat wegvliegen?
• Wat is er uit al dat waterstof ontstaan?

Antwoordlink:

• Hoe is het heelal ontstaan?

Het licht van de oudste sterrenstelsels doet er wel 12 miljard jaar over om bij ons te komen. 

Dat is dus heel erg oud licht.

Het licht van de zon doet er ongeveer 8 ½ minuut (± 500 seconden) over om bij ons te komen.

• Hoe snel gaat het licht trouwens?
• Hoe ver staat de zon dan ongeveer bij ons vandaan?
• Hoe ziet een sterrenstelsel er eigenlijk uit?

In één sterrenstelsel gaan veel sterren.

• Hoeveel ongeveer?
• En hoeveel sterrenstelsels gaan er ongeveer in het heelal?
• Hoeveel sterren zijn er dus ongeveer in het heelal?
• Kun je op je werkblad de uitkomst met al die nullen opschrijven?

Antwoordlink:

• Sterrenstelsels

Er zijn dus een heleboel sterren in het heelal. 

Die zien we 's avonds niet allemaal.

Wij zien hoogstens zo'n tweeduizend sterren aan de hemel staan. 

Dat zijn allemaal sterren van ons eigen sterrenstelsel.

Dat sterrenstelsel kunnen we ook zien: de Melkweg, die je als een lichte band aan de hemel ziet staan.

• Maar hoe ontstaat een ster?

Onze zon is ook een ster. 

Het waterstof aan de buitenkant van een ster drukt heel hard op het gas middenin een ster. 

Door die grote druk wordt het gas erg heet. 

Op een gegeven moment gaan de atomen van het gas kapot.

Het waterstof wordt dan veranderd in een ander gas.

• Welk ander gas?
• Wat komt daarbij heel erg veel vrij?
• Hoe warm is het binnenin de zon?
• En aan de buitenkant?

Onze zon is voorlopig nog niet opgebrand.

• Hoe lang kan ze nog “branden” ?

Antwoordlink:

• Wat is een ster?

Sterren hebben niet het eeuwige leven. 

Ze worden geboren en gaan na miljarden jaren dood. 

Dat gebeurt niet altijd even rustig.

• Wat is een Supernova?
• Geef een bekend voorbeeld.

Antwoordlink:

• Supernova

We hebben net gekeken naar het einde van sterren.

Nu kijken we naar de geboorte en waar dit gebeurt.

• Wat is een nevel?
• Wat gebeurt er in een nevel?
• Geef een voorbeeld (naam) van een jonge sterrengroep.
• In welke nevel worden heel veel nieuwe sterren “geboren”?
• In welk sterrenbeeld vinden we deze nevel?

Antwoordlink:

• Nevels

In het heelal zijn veel dingen waar we nog niet alles vanaf weten, maar die we wel kunnen beredeneren.

Bijvoorbeeld zwarte gaten.

Beantwoord de volgende vragen:

• Wat zit er in een zwart gat?
• Wat doet een zwart gat?
• Als we zwarte gaten niet kunnen zien, hoe weten we dan dat ze er toch zijn?
• Hoe heette de wereldberoemde natuurkundige professor op de foto?

Antwoordlink:

• Zwarte gaten

Ons zonnestelsel is een sterrenstelsel, want de zon is ook een ster.

Om onze zon draaien 8 planeten hun rondje. 

De een wat sneller dan de andere, en ook allemaal op een andere afstand van de zon.

Beantwoord de volgende vragen: 

Ons zonnestelsel bestond vroeger uit 9 planeten. Nu nog maar 8.

• Welke zijn de 4 binnenplaneten?
• Welke zijn de 4 buitenplaneten?
• Welke planeet was in de zomer van 2006 ineens geen planeet meer?
• Hoe wordt hij nu genoemd?

Antwoordlinks:

• Ons zonnestelsel
• De negende planeet

Zijn wij alleen in het heelal? 

Op die vraag hebben we nog geen antwoord gevonden. 

Maar we blijven zoeken. 

Veel sterren hebben planeten in de buurt. 

Net zoals de aarde bij de zon. 

Met nog betere telescopen kunnen we die planeten vinden. 

En wie weet wat we dan allemaal nog tegenkomen...

• Wat heb je nodig voor leven?
  (Noem 5 dingen)

Antwoordlink:

• Meer leven in de ruimte?

Hier kun je een leuke ruimtemobiel vinden om te maken.

Wat heb je nodig?

• kleurtjes of stiften
• dun karton
• schaar
• dun draad
• een beetje geduld

Veel succes met de mobiel. 

Doe-link:

• Ruimte-mobiel

Een sterrenkunde woordzoeker.

De letters die overblijven vormen een zin.

Wat komt er te staan?

Veel succes!

Doe-link:

• Woordzoeker

Wil je alles nog eens rustig bekijken?
Of gewoon een leuke Klokhuisaflevering zien?
Ga er dan maar eens lekker voor zitten. zet de koptelefoon op je hoofd (geluid niet te hard) en kijk naar het heelal.

Doe-link:

• Heelal - Schooltv/Klokhuis

Maak je eigen sterrenzoeker.

De gebruiksaanwijzing is in het Engels, maar het is wel erg leuk om te vouwen.

Je kunt er een maken van elke maand van het jaar.

Veel plezier ermee!

Doe-link:

• Maak je eigen sterrenzoeker